De laatste etappe

We zijn al even thuis en we hebben inmiddels een aantal van jullie gezien, maar we willen natuurlijk nog wel iedereen laten meegenieten van ons laatste reisbericht. Hierbij dus het verslag van de laatste etappe.

18 maart 2010

We rijden vanaf Azrou naar Fes, een van de vier koningssteden van Marokko. We vinden na even zoeken een mooie camping in een groen gebied net buiten de stad. Omdat het nog vroeg in de middag is als we de tent hebben opgezet, besluiten we dezelfde dag nog naar de stad te gaan. Als we staan te wachten bij de bushalte stopt er ineens een Mercedes (hoe kan het ook anders) met daarin een aardige meneer en zijn kleindochtertje. De kleindochter woont in België en is bij haar opa op bezoek in Fes. Ze hebben net boodschappen gedaan en zijn op weg naar huis. De man geeft ons een lift en laat onderweg nog even zien waar hij woont. Erg leuk! Eenmaal in het centrum blijkt het nog een heel stuk lopen te zijn naar de oude stad, die erg bijzonder moet zijn, maar er ook om bekend staat dat je er behoorlijk kunt verdwalen. Ondanks dat besluiten we om geen gids te nemen, want we vinden het veel leuker om alles zelf te doen en te ontdekken. We beginnen in een leuke wijk met allerlei steegjes, winkeltjes en trappetjes. We raken natuurlijk meteen de weg kwijt en we kunnen op het minuscule kaartje dat we hebben ook niet ontcijferen in welk gedeelte van de oude stad we zijn. Een aardige jongen vertelt ons dat we in de Joodse wijk zijn. Hij wil ons uiteraard een rondleiding geven, maar wij willen eerst naar andere gedeeltes van de stad en dat vertellen we hem. Hij zegt dat dat heel erg ver lopen is en dringt nog steeds aan op een rondleiding door de Joodse wijk. Na enige moeite weten we hem af te wimpelen en navraag bij een stel studentes leert, dat het gedeelte van de oude stad dat we eerst willen bezoeken helemaal niet ver lopen is. Mooi zo. We wandelen richting de blauwe toegangspoort, zeer bekend om zijn prachtige mozaïek. Bij de poort drinken we eerst een kopje koffie en kijken naar de busladingen toeristen die worden uitgeladen bij de poort. Hmmm, hopelijk wordt het geen herhaling van Marrakech. Eenmaal de poort door blijkt dit gelukkig mee te vallen. Het is natuurlijk wel toeristisch en vrij druk, maar ook veel authentieker dan Marrakech (vinden wij). Er lopen veel meer Marokkanen en de winkeltjes zijn ook iets minder puur op de toeristen gericht. We dwalen door de stegen en zien de verschillende wijken met ambachten: kopersmeden, waar o.a. prachtige lampen en theekannen worden gemaakt, keramiekwinkels, waar de mooiste schalen en serviezen worden aangeboden en de leerlooierswijk, waar nog op traditionele wijze wordt gelooid met vogelmest en waar verschillende ronde baden met verf zijn waar het leer handmatig wordt gekleurd. Een erg chemisch gedoe en de mensen die dit werk doen schijnen dan ook niet erg oud te worden... Indrukwekkend om te zien is het wel! Later op de dag komen we in een minder toeristisch gedeelte, waar veel werkplaatsen zijn waar hout wordt bewerkt en waar ook de plaatselijke groenteboeren, bakkertjes en slagers zitten. We vinden weer een geweldig tentje, ver van alle toeristen, waar we een kopje espresso drinken en later eentje waar we heerlijke broodjes met aardappelbeignets en pittige tomatensaus eten. Na een hele dag lopen zijn we redelijk uitgeput en we besluiten een taxi terug naar de camping te nemen. We vonden Fes erg de moeite waard!

19 maart 2010 – 21 maart 2010

We vertrekken op tijd om naar Chefchaouen in het noorden te rijden, we schatten in dat het zo'n vijf uur rijden zal zijn vanaf Fes. Helaas blijkt dit anders uit te pakken... De weg wordt op een gegeven moment zo dramatisch slecht dat we stapvoets moeten rijden. Er zitten enorme kuilen en gaten in de weg en af en toe is de weg zelfs helemaal weg door aardverschuivingen en moeten we heel erg puzzelen om niet in een gat te blijven steken. Ook de dorpen waar we doorheen komen zijn vreselijk, heel erg chaotisch, heel veel modder (de weg is niet altijd geasfalteerd) en nog meer gaten en bulten. Het is zeer vermoeiend om kilometers en kilometers op deze manier te rijden, zowel voor Remco (die rijdt) als Rieneke (die geconcentreerd mee kijkt). De omgeving is wel prachtig, de tocht gaat dwars door het Rif gebergte, maar helaas krijgen we er op een gegeven moment niet veel meer van mee. Totaal uitgeput komen we veel later dan gedacht aan in Chefchaouen, op een camping die erg mooi ligt op een heuvel in een bos boven het stadje. Na een simpele maaltijd en een welverdiend biertje duiken we vroeg ons bed in.

De volgende dag zijn we weer fit en kunnen we het stadje gaan verkennen. Helaas hebben we net een groot spektakel gemist, want een dag eerder heeft de koning het stadje bezocht. Er staan nog overal dranghekken en er hangen vaandels met foto's van de koning, die zeer geliefd is in Marokko. Hij doet veel voor de arme bevolking en stimuleert de mensen vriendelijk te zijn tegen toeristen, zodat die meer komen en dat brengt natuurlijk geld in het laatje. Erg verstandig vinden wij. Wat we echter nog fijner hadden gevonden is als dat geld niet alleen was besteed aan het aanleggen van zeer goede wegen die de toegang zijn naar Chefchaouen, maar ook aan de iets zuidelijker gelegen wegen. Maar dat terzijde. Chefchaouen is een heel erg mooi stadje met een medina met witte en blauwe huizen, heel bijzonder. Het is ook zeer gemoedelijk, de mensen zijn super vriendelijk, helemaal niet opdringerig en heel relaxed. Dit laatste kan ook wel eens te maken hebben met de grote hoeveelheden hasj die hier worden aangeboden en genuttigd ;-) We kopen een paar soeveniertjes (mooie schalen, handgebreide wollen sjaals en geweven wollen kussenhoezen) en eten couscous en runderspiesjes in een klein restaurantje. Ook leggen we nog een nuttig contact met Driss, een meneer die samenwerkt met mensen uit de hele wereld die spullen inkopen in Marokko en die verkopen in eigen land. Hij treedt op als een soort tussenpersoon. Omdat we zelf plannen in die richting hebben (de details moeten we nog verder uitwerken) wisselen we onze gegevens uit en spreken af dat we, als onze plannen concreter zijn, contact met hem zullen opnemen.

De volgende ochtend worden we wakker in de stromende regen, geen goed moment dus om de tent in te pakken. We hadden eigenlijk door willen reizen, maar besluiten het een dag uit te stellen. Gelukkig klaart het tegen de middag weer helemaal op en we lopen nog een keer naar de stad om op een terrasje van de zon te genieten. Morgen zullen we weer in Spanje zijn en we weten niet precies hoe het weer daar is, dus we nemen het er nog maar even van zo lang het nog kan!

22 maart 2010 – 23 maart 2010

We rijden door de noordelijke uitlopers van het Rifgebergte, waar het ook weer erg mooi is met veel groen en brede rivieren, naar Tanger, vanwaar we diezelfde dag met de boot naar Spanje hopen te kunnen reizen. Nog één keer tanken we de auto helemaal vol met de lekker goedkope diesel (EUR 0,70 per liter) en we rijden zonder veel zoeken naar de haven. Bij aankomst in Marokko hadden we al geïnformeerd naar de prijzen van Marokko naar Spanje en die leken lager te liggen dan de enkele reis van Spanje naar Marokko, dus we hebben goede hoop dat we voordelig terug kunnen varen. Dit blijkt jammer genoeg niet te kloppen... Er worden prijzen gevraagd voor de langzame boot (3-4 uur) die vier keer zo hoog zijn (EUR 200) als wat we op de heenweg hebben betaald... Gelukkig vraagt niet elk boekingskantoortje dezelfde tarieven en we kunnen ook wel een iets goedkoper ticket krijgen, maar nog steeds is het veel hoger dan wat we hadden verwacht. We proberen daarom maar eens een kantoortje net buiten de haven en gelukkig, daar zijn de prijzen veel schappelijker. Hier kunnen we voor EUR 75 een ticket boeken met de snelle boot (35 minuten) die ons ook nog eens naar de haven brengt waar we uiteindelijk naartoe willen (Tarifa in plaats van Algeciras). Helemaal prima dus. We moeten alleen wel een beetje opschieten, want de boot vertrekt een uur later en we moeten eerst nog aansluiten in een lange rij wachtenden om door de douane te komen. Beetje stressen dus. Na veel gedoe en wat “hulp” van een paar jongens, die ons zogenaamd sneller door de formaliteiten heen loodsen, wat niet echt nut heeft, want daar lost de rij auto's niet van op, zijn we na een half uur door de douane. Daarna moeten we nog wachten tot we aan de beurt zijn voor de drugs- en mensensmokkel check. Schijnbaar wordt er nogal veel gesmokkeld op rare plekken in auto's en bussen, van hasj in de deuren en de bekleding van de voorstoel tot mensen in de wc van je camperbus... Onze auto wordt wild aan alle kanten beklopt met het handvat van een schroevendraaier om de holle ruimtes te beluisteren. Ben je redelijk ongeschonden vijf weken door Marokko gereisd, loop je op het eind nog het risico op een paar deuken. Uiteraard vinden ze bij ons geen illegale zaken (we hebben namelijk geen wc in de auto ;-)) en tien minuten voordat de boot vertrekt rijden we aan boord. Deze keer veel minder gedrang dan op de heenweg, de boot is halfleeg. De overtocht is heerlijk rustig en we zijn in mum van tijd in Tarifa, waar we een mooie camping vinden vlakbij de zee. We hebben zoveel tijd over (we hadden verwacht dat we de langzame boot zouden hebben) dat we nog de hele middag hebben om boodschappen te doen en heerlijk te barbecuen. Prima dus! De volgende dag schijnt de zon nog steeds, dus we doen een heleboel wasjes en slaan een grote voorraad zeer goedkope, maar heerlijke rosé in om mee naar huis te nemen. Ook lopen we naar het mooie en rustige strand, waar het erg hard waait, goed voor kite-surfers dus, maar niet om te zonnebaden. Dit doen we lekker op de camping, waar veel minder wind staat.

24 maart 2010 – 1 april 2010

Omdat de weersvooruitzichten voor Portugal minder goed zijn dan voor Zuid en Oost Spanje, besluiten we via dezelfde route terug te reizen richting Nederland als op de heenweg. We hadden heel erg graag nog naar Portugal gewild en andere plekken in Spanje willen zien, maar dan wel met goed weer, dus dat bewaren we voor een volgende keer. We rijden weer naar de camping in de Sierra Espuna bij El Berro, waar het heerlijk weer is en waar we een week genieten van de zon, mooie wandelingen maken en gezellig kletsen en borrelen met Engelsen en Nederlanders. Ook bezoeken we een middag de stad Murcia, waar een mooi centrum is met oude gebouwen en leuke pleinen en terrassen. Heerlijk voor een tapas lunch. Van Murcia rijden we via een tussenstop aan de kust (waar we een avondje een soort van Bingo meemaken in de “kantine” en waar voornamelijk lallende Engelse overwinteraars zitten) naar Capmany helemaal in het noordoosten, waar we twee dagen blijven en naar het leuke stadje Figueres gaan. We merken dat de temperatuur al wat lager wordt...

2 april 2010 – 5 april 2010

We verlaten Spanje en overnachten in Zuid-Frankrijk op een hele mooie boerencamping bij Marseillan, waar we onze tent opzetten in een weitje met duizenden madeliefjes. Heel erg mooi. Het is lekker weer, dus we lezen een boek op de camping. De volgende ochtend bezoeken we eerst nog het stadje, waarna we doorrijden naar Bedoin aan de voet van de Mt. Ventoux. Hier komen Wim en Margreet (de ouders van Rieneke) vandaag ook aan, erg leuk! We kamperen op een hele mooie camping Municipal op vijf minuten lopen van het gezellige dorpje. We kletsen helemaal bij met Wim en Margreet (en hun vrienden die hier ook lekker vakantie vieren) en gaan heerlijk met zijn allen uit eten, heel erg gezellig! Verder bezoeken we een Paasmarkt in een dorp verderop, de markt in Bedoin zelf en we maken een mooie wandeling in de buurt. Na drie dagen nemen we afscheid van Wim, Margreet en het vriendenclubje. We zijn jaloers: zij hebben nog anderhalve week vakantie, voor ons zit het er bijna op ;-)

6 april 2010 – 9 april 2010

We rijden in één dag over de Route National, wat een heel erg leuke tocht is door mooie gebieden, naar Brussel. Hier woont een vriendin van Rieneke, Saskia (toevallig ook een dochter van een van het stel vrienden van Wim en Margreet). Ze kennen elkaar al van kinds af aan, hebben ook een jaar samengewoond in Nijmegen tijdens hun studententijd (heel erg gezellig!) maar hebben elkaar al ongeveer tien jaar niet gezien. Saskia heeft acht jaar in Madrid gewoond en woont nu sinds een jaar in Brussel. Het is superleuk om haar weer te zien! We zitten al snel als vanouds te kletsen, onder het genot van een hapje en een drankje, maar na zo'n lange dag zijn we ook best moe, dus rond middernacht duiken we ons bed in (eindelijk weer een echt bed onder een echt dak van een huis met een echte badkamer en een echte keuken en een echte eettafel en een echte bank om op te zitten met je voeten onder je opgetrokken! wat een weelde en wat een genot....)

Het appartement van Saskia ligt op ongeveer een half uur lopen van het centrum en de volgende dag lopen we er na een stevig ontbijtje naartoe. Het is een prachtige dag, onverwachts is het ongeveer twintig graden en de zon schijnt (ons voornemen om het goede weer mee naar Nederland te nemen lijkt dus geslaagd te zijn). We zien de hele binnenstad, kopen hapjes op de markt en drinken lekkere trapistjes in een café om de hoek bij het appartement van Saskia. 's Avonds eten we gezellig bij haar thuis. De volgende dag nemen we afscheid en we beloven elkaar dat het nu geen tien jaar zal duren voor we elkaar weer zien. We rijden eerst naar het huis van Wim en Margreet in Nuenen, waar we alvast een heleboel wasmachines laten draaien en kampeerspullen droppen. De volgende ochtend rijden we naar Linden, waar we onze lieve poesjes ophalen, die tijdens onze reis onder de lieve en zeer goede zorgen van Elly van de Steenrakkertjes zijn geweest. Vanaf daar rijden we op 9 april de laatste tachtig kilometer van de elfduizend die we in deze laatste, tien weken durende, etappe van onze reis met de auto hebben afgelegd naar Utrecht. Naar huis! Na zestien maanden zit onze geweldige, prachtige, inspirerende, soms een beetje zware, maar vooral heel veel energie gevende reis er op. We hebben er van genoten en hebben veel inspiratie opgedaan in verband met onze toekomstplannen, waar we de komende tijd hard mee aan de slag gaan.

We hopen dat jullie hebben genoten van onze verhalen en foto's en dat we jullie een beetje hebben kunnen laten meeproeven van al het moois dat we gezien en gedaan hebben. Iedereen heel erg bedankt voor de lieve, leuke, grappige en fijne berichtjes en mailtjes in de periode dat we zijn weg geweest. Het was elke keer weer een feest om iets te horen!

Bedankt en tot ziens!

Rieneke (auteur en fotograaf bovenwater) en Remco (editor en fotograaf onderwater)

PS. wederom “slechts” tien foto's, maar in de banner staan van links naar rechts nog de volgende plaatjes: “leer wordt gekleurd in rood bad”, “winkeltje in Chefchaouen”, “uitzicht in de Sierra Espuna”, “mooie dakramen en mozaïek in gebouw in Murcia”, “uitzicht over de Brusselse binnenstad”.